Panzerstellung στο Ελληνικό

1995 – Ένα Panzerstellung μέσα στο αεροδρόμιο του Ελληνικού.
Η Ανακάλυψη ενός σπάνιου πύργου Γερμανικού άρματος μάχης PzKpfw I

Έρευνα και Φωτογραφίες Γιάννης Τερνιώτης

  Κατά τη διάρκεια της κατοχής στην Ελλάδα ( 1941-1944 ), στο αεροδρόμιο του Ελληνικού ( ή Καλαμάκι όπως λεγόταν τότε ), μεταστάθμευσαν σύμφωνα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή του ελλαδικού χώρου , αλλά για την αντιμετώπιση των διαρκώς αυξανόμενων συμμαχικών αεροπορικών επιδρομών, διάφορες μονάδες αεροσκαφών της Lufwaffe.

Oι γερμανικές δυνάμεις σταδιακά βελτίωσαν τις εγκαταστάσεις του αεροδρομίου , κατασκεύασαν προστατευόμενους χώρους ( με «πεταλοειδούς» σχήματος αναχώματα ) για την διασπορά και προστασία από αεροπορικές προσβολές των αεροσκαφών τους , εγκατέστησαν στην ευρύτερη περιοχή πολυάριθμα αντιαεροπορικά πυροβόλα και προβολείς και κατασκεύασαν διάφορες αμυντικές οχυρώσεις για την άμυνα του αεροδρομίου από του εδάφους επιθέσεις. Ένας από τους πολλούς τρόπους οχυρωματικών έργων τοπικής άμυνας τοποθεσιών με στρατηγική σημασία για τις κατοχικές δυνάμεις ( όπως οι οδικές και σιδηροδρομικές γέφυρες , σήραγγες, ακτές ,στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια κλπ ), ήταν τα “panzerstellung”. Επρόκειτο για την τοποθέτηση πύργων αρμάτων ( λάφυρα της Wehrmacht από άρματα άλλων κρατών, ή γερμανικών panzer τα οποία στη διάρκεια του πολέμου είχαν καταστεί ξεπερασμένα τεχνολογικά ή απλά έφεραν ελαφρύ οπλισμό και ανεπαρκείς θωρακίσεις ), σαν περιστρεφόμενα πολυβολεία , ή πυροβολεία, επάνω σε μικρές οχυρώσεις κατασκευασμένες από μπετόν.

Τον Σεπτέμβριο του 1995, επιστρέφοντας από υπηρεσία στον χώρο δοκιμών κινητήρων αεροσκαφών jet της Ολυμπιακής Αεροπορίας (εγκατάσταση στο βόρειο άκρο του αεροδρομίου κοντά στην αρχή του παλαιού διαδρόμου από-προσγείωσης « 021»), διέκρινα μισοκρυμμένο ανάμεσα στα ψηλά αγριόχορτα την άκρη από ένα σκουριασμένο αντικείμενο. Πλησίασα με περιέργεια αλλά και κόπο, ανάμεσα στα μπάζα που είχαν αποτεθεί εκεί λόγω της διάνοιξης τότε ενός διπλανού δρόμου και βρέθηκα έκπληκτος μπροστά από ένα πύργο γερμανικού άρματος του Β’ΠΠ ! Ήταν ένας πύργος από PzKpfw I, ο οποίος ήταν τοποθετημένος επάνω σε μια οχύρωση τύπου “panzerstellung” και ολόγυρά της απομεινάρια από μισοθαμμένα χαρακώματα…. Ο πύργος του Pz Ι ήταν εξωτερικά σε αρκετά καλή κατάσταση , ενώ έλειπε μόνο το κάλυμμα της θυρίδας του αρχηγού πληρώματος και από την δεξιά πλευρά μια από τις μικρές θυρίδες παρατήρησης. Το εσωτερικό του είχε ήδη απογυμνωθεί από κάθε εξάρτημα, ενώ για τα πολυβόλα του οπλισμού του, υπήρχαν μόνο οι βάσεις στερέωσης….Σημαντικό ήταν ότι παρά την επιφανειακή σκουριά που είχε υποστεί, διακρίνονταν τοπικά η αρχική του βαφή με panzer gray!!!.

Παραθέτω για τους φίλους και ενδιαφερόμενους φωτογραφίες του πύργου αυτού, όπως και άλλες για σύγκριση με ανάλογες απόψεις από ένα διατηρημένο άρμα ιδίου τύπου σε μουσείο. Λόγω των συνεχιζόμενων χωματουργικών εργασιών στην περιοχή τότε, αλλά και των επικείμενων έργων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο αεροδρόμιο, τα οποία θα επηρέαζαν οπωσδήποτε τον χώρο, ειδοποίησα το Πολεμικό Μουσείο για το εύρημα και τους προέτρεψα να μεριμνήσουν για την περισυλλογή και την διάσωση αυτού του σπάνιου πύργου. Μετά από μια επίσκεψη και «ξενάγηση» στον χώρο του panzerstellung δύο αντιπροσώπων του Μουσείου ( ενός ανώτερου αξιωματικού και μιας κυρίας η οποία συστήθηκε σαν «ιστορικός» ), διαπίστωσα την απογοήτευσή τους για το προσφερόμενο εύρημα ( με κύριο λόγο όπως μου είπαν το ότι από τον πύργο έλλειπε το …κανόνι !!) Μετά την πρώτη προσπάθεια αυτή, απευθύνθηκα στο Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας, οι αρμόδιοι του οποίου έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον και διάθεση για παραλαβή του πύργου από το σημείο το ταχύτερο, πράγμα που έγινε μερικούς μήνες αργότερα. Δυστυχώς πέρασαν από τότε 21 χρόνια (!) και ο πύργος του Pz I του Ελληνικού εξακολουθεί να «αναπαύεται» ακόμα σε ένα αποθηκευτικό χώρο του Μουσείου στο Τατόι, περιμένοντας την σειρά του (?) για να συντηρηθεί και να βρει τη θέση του ανάμεσα στα υπόλοιπα εκθέματα…